Dương Nguyên Phong (La Gia Lương) là công tử của nhà họ Dương, từ nhỏ đã mắc chứng si khờ, tính như trẻ con. Một ngày mưa gió, có con hồ ly bị đuổi chạy vào nhà, được Nguyên Phong giấu đi nên thoát chết. Hồ Ly vì thế sai con biến thành vợ tương lai của Nguyên Phong, vào nhà họ Dương báo ân. Tiểu Thúy (Du Tiểu Phàm) thường bày trò cho Nguyên Phong chơi, vô tình xúc phạm đến quan lớn trong triều, vì thế gây họa đến cả nhà. Trong lúc đang nguy thì trong triều có biến, Hồ Ly nhân dịp này dẫn dắt Tiểu Thúy và Nguyên Phong đến phò trợ Hoàng Đế. Trong lúc bôn tẩu Nguyên Phong vì nghịch ngợm mặc hoàng bào của vua nên bị sát hại. Tiểu Thúy theo lời Hồ Ly đẩy Nguyên Phong xuống hồ nước thuốc, vì vậy không những cứu lại được mạng chàng, mà còn chữa khỏi cả bệnh.
Nguyên Phong phò vua trở về triều, trong tiệc mừng Tiểu Thúy bắt gặp Chung Nguyệt My, người vợ tương lai của Nguyên Phong mà cô đã mượn hình biến thành. Tiểu Thúy vì thế đau khổ bỏ đi.
Nguyên Phong đi tìm Tiểu Thúy không được, đành về nhà đóng cửa tạ khách, ai cũng không tiếp, người tiều tụy dần...
Tiểu Thúy cuối cùng quyết định bỏ đi 500 năm tu hành, nhập vào Chung Nguyệt My để trở về với Nguyên Phong.
Truyện Thu Nguyệt Hoàn Dương
Ngũ Thu Nguyệt (Du Tiểu Phàm) vốn là con gái của Ngũ Viên người Triết Giang, giỏi về Dịch Kinh, năm 18 tuổi đã mất sớm. Ngũ Viên vì thương con gái nên dùng quẻ Dịch để bảo vệ Thu Nguyệt khỏi luân hồi. Thu Nguyệt vì thế không đầu thai, theo lời cha đến Cao Bưu tìm Hoàng Đỉnh (La Gia Lương)
Nhà họ Hoàng ở Cao Bưu có hai anh em. Anh là Hoàng Nãi giỏi về thuật xem tướng số, biết được em mình có số lạ nên cấm không cho Hoàng Đỉnh cưới vợ, sợ sẽ hại đến mạng con gái nhà người. Hoàng Đỉnh bướng bỉnh tính tình ngỗ nghịch, thường không nghe lời anh chị để học hành, chỉ theo chúng bạn đi chơi, thường hay gây họa.
Thu Nguyệt gặp Hoàng Đỉnh, bảo họ Hoàng thu xếp đến trường của cha cô ở Triết Giang để học. Hoàng Nãi can ngăn nhưng Hoàng Đỉnh trốn nhà bỏ đi. Đến nơi chỉ thấy cỏ cao lút đầu, mọi bề hoang vắng. Hoàng Đỉnh to gan vào trong phủ đệ đã bỏ hoang của Ngũ Viên mà đợi Thu Nguyệt... Sau này Thu Nguyệt tỏ rõ mọi điều với Hoàng Đỉnh. Ngũ Viên sai Hoàng Đỉnh đưa xác Thu Nguyệt về Cao Bưu làm phép cho nàng hoàn dương.
Ngũ Thu Nguyệt sau nhiều trắc trở cũng được hoàn dương, nhưng vì Ngũ Viên đã làm trái phép tắc, cha con họ Ngũ bị Diêm Vương hỏi tội... Hoàng Đỉnh không ăn ba ngày, xuất hồn đi theo để cứu Thu Nguyệt...
Truyện này rất dài, dài nhất trong số các truyện của Liêu Trai 1, với rất nhiều tình tiết. Đến cuối cùng Thu Nguyệt và Hoàng Đỉnh được tha, nhờ Hoàng Đỉnh học được Dịch Kinh của Ngũ Viên... Chỉ mỗi Ngũ Viên bị tội mà thôi. Hoàng Đỉnh sau mở trường dạy học, Ngũ Viên cũng được an ủi.
